Tương lai đương nhiên là mơ hồ. Tương lai đương nhiên là bất định. Tương lai đương nhiên là rất vô cảm, ai không relevant - còn liên quan thì nó bỏ cái một, không thèm think twice - nghĩ đi nghĩ lại làm chi. Nhưng tương lai cũng công bằng, nó cho tất cả mọi người cơ hội như nhau, không phân biệt là ai ở đâu làm gì một lần được reset - bấm F5 tái tạo lại bản thân, chọn lại hành trình, dấn thân vào thế giới mới của những con người đủ mở để tiếp nhận cái mới. Đương nhiên, có rất nhiều thứ phải thay đổi. Có rất nhiều kiến thức phải học mới. Có rất nhiều kỹ năng phải tập trung nâng cấp. Có rất nhiều nhưng cũng không có gì là quá sức, nếu chúng ta biết bắt đầu xây những viên gạch đầu tiên từ những kỹ năng nền. GIờ, chia sẻ với các bạn 3 kỹ năng nền quan trọng nhất cho tương lai mà McKinsey đã chia sẻ và mình hết sức đồng tình.
Learning to learn - Học kỹ năng học
Cái này tất cả mọi trường học, công ty, tổ chức đều cần phải huấn luyện lại cho học sinh, sinh viên, nhân sự của mình nè. Trong một thế giới mà thứ gì cũng mới, cũng khác, cũng phải tư duy lại thì sorry là hông ai rảnh đâu mà phải đi dọn mâm sẵn cho mình học. Học bây giờ là sống còn, là kỹ năng sinh tồn, là chuyện riêng tư cá nhân không thể nào cá nhân hơn nữa. Cho nên, không ai có thể và có quyền giao cái mạng học của mình cho ai khác, dù là nhà trường, hệ thống giáo dục tiên tiến cỡ nào, ở nước nào, hay đùn đẩy giao phó cho bộ phận gọi là học tập và đào tạo của công ty, tổ chức mình đang làm việc. Họ chỉ đóng vai trò facilitator - người tạo điều kiện và tạo môi trường học tập cho bạn dễ dàng tiếp cận, dễ dàng tìm kiếm, hỗ trợ công cụ dụng cụ cho bạn quản trị hành trình học tập của chính mình. Bạn không bắt đầu, không dấn thân, không tự thân thì trách nhiệm rõ như ban ngày là của bạn thôi. Đừng đổ người này kẻ kia người ta cười cho khi thấy mình thiếu trách nhiệm với chính bản thân mình. Cho nên, tư duy lại cách học, học lại cách học, thay đổi thói quen học, lên lại kế hoạch học chủ động cho bản thân. Ai giờ này còn chưa có kế hoạch học tập do tự mình vẽ ra thì xong phim rồi, hoàn toàn chưa có chuẩn bị gì cho tương lai hết.
Technology - Học về công nghệ
Dù bạn đang làm ngành gì nghề gì ở tổ chức kiểu gì thì có một sự thật không thể nào chối cãi là bạn PHẢI cộng tác với công cụ kỹ thuật số mới, với tự động hoá và qui trình mới, với công nghệ mới cập nhật theo kiểu mỗi ngày. Đừng cố trốn tránh, kiếm chuyện, hay gây rắc rối với ai khi người ta triển khai những hệ thống công nghệ và kỹ thuật số mới này, vì làm vậy chỉ có mất thời gian, gây áp lực cho bản thân và làm phức tạp thêm cho cuộc sống công việc của mình thôi. Chuyện PHẢI cộng tác với máy, PHẢI học cách nó vận hành và thay đổi cách bản thân vận hành là chuyện đương nhiên, no way - không có cách nào tránh nổi và vòng vo chỉ mất thêm thời gian và tâm sức. If you can’t beat them, join them - Cản không nổi thì hợp tác thôi, càng sớm càng tốt, càng nhanh càng tốt, càng chủ động càng tốt. Lời khuyên thực tế nhất để học là, công ty tổ chức mình áp dụng thứ công nghệ gì mới vào thì hãy lao vào ôm chầm lấy nó mà học và làm sao master - nhuần nhuyễn luôn mới được, đừng có lơ mơ on off theo mood không có lợi cho bản thân đâu. Tích cực, chủ đông và quan trọng nhất là mở óc mỡ não ra học nha mọi người.
Learning to be human - Học làm người
Covid nó đẩy mọi thứ số hoá lên cấp độ tăng tốc tự động không có cách nào dừng lại được, nhanh hơn theo dự đoán là từ 5-7 năm, nghĩa là thay vì mình còn tới 7 năm để từ từ adapt - thích nghi, thì bây giờ con vi rút nó giật 7 năm đó của mình, rồi nó quăng vô sọt rác, xong nó vênh mặt lên bảo, “Mày có sống sót qua cơn đại dịch thì tao cũng sẽ kiếm cách hạ mày bằng cách quăng mày vào giữa một đám công nghệ máy móc cho tụi nó nuốt chửng con người chơi.” Hôm qua, tôi đọc 1 bài trên báo Inc, tựa đề là gì biết không? “Làm sao để viết CV gây ấn tượng cho robot”. Má ơi, thời buổi gì kỳ lạ vậy, bây giờ con người phải học cách khai lý lịch sao cho máy nó ấn tượng, nó chọn mình rồi phỏng vấn mình. Hồi trước coi phim Planet of the Apes - Hành tinh khỉ thì bây giờ đời thường có còn kinh dị hơn - hành tinh robot. Mà bot nó vợt người kiểu đó mình thành cái gì? Rồi tự động hoá chịu trách nhiệm 52% giờ phân công lao động đến năm 2025 thì người làm cái quái gì? Vậy nghĩa là trong cái tình trạng bị ăn cắp 7 năm từ từ hội nhập này, người không có cách nào khác hơn là phải tư duy lại về khái niệm làm người, học lại cách làm người, và điều chỉnh ngay cách đóng góp của người vào hành tinh robot. Thế của người giờ phải tập trung vào những thứ máy chưa chạm được: truyền cảm hứng, tạo cảm xúc, sáng tạo, tương tác đầy EI giữa người với người, cộng tác với mọi loài, vv. Vậy, nghĩa là quay trở lại làm người nhất có thể, bằng những bản năng cơ bản nhất của người mà loài người đã sớm vội quên.
Có cái nền này thì mọi thay đổi sẽ dễ dàng hơn, hội nhập sẽ nhanh chóng và xịn mịn hơn, hành trình vào tương lai chắc sẽ đỡ vất vả hơn. Đừng mày mặt làm gì. Thời sống còn rồi, lo mà giữ cho mình cái thế liên quan, còn hơn mặt mày để rồi trôi dần vào quá khứ. Vậy nha!