Tương lai không có chuyên gia. Ai biết chuyện gì sẽ xảy ra, nhất là trong thời thế khoa học công nghệ thay đổi chóng mặt như bây giờ. Nên, cho đến giờ phút này ai chuyên gia gì không biết, vẫn cứ phải đi học lại. 6 năm qua, từ vị trí giám đốc phát triển toàn cầu của tập đoàn, tôi đã trả mình về số mo, học lại từ đầu, quên chuyện mặt mày, bỏ qua chức danh, lăn xả vào các dự án mới, chương trình mới để học hỏi, cập nhật. Với những ai đã có chút kinh nghiệm, trải nghiệm hay tước vị, rào cản lớn nhất để hội nhập không đâu xa là chính bản thân mình.
Trong môn design thinking - tư duy thiết kế, có bước ideation - xây dựng ý tưởng. Để xây dựng ý tưởng vô giới hạn, out there - hơi lạ đời mới mẻ chút thì cách hay nhất là làm chuyện này với một team có background rất khác nhau, văn hoá, nghề nghiệp, độ tuổi khác nhau, vv. Chính sự khác nhau này mang lại những góc nhìn đa chiều, sáng tạo, bổ sung, khiến ý tưởng lúc khởi đầu nghe có vẻ thường thường bỗng xoay mình trở nên mạnh mẽ nhờ sự tiếp sức của nhiều người. Có điều, muốn làm tốt khâu ideation, người tham gia cần giữ cho bản thân ở trạng thái beginner - khởi đầu, lắng nghe và tiếp cận vấn đề một cách rất ư là tươi tắn, không cho phép kinh nghiệm quá khứ đẩy mình về phía điểm mù.
Trong những lần tham gia hướng dẫn design thinking cho các đội nhóm, tôi thường gặp những người gạt phăng phăng ý kiến của người khác trước khi người ta nói hết. "Không được. Không phải. Không thể. Không nên, vv." Và rất không may, những người "không" này thường là người có kiến thức, kinh nghiệm dày dạn hơn một chút. Khi gạt phăng ý kiến người khác, chăm chăm vào sự đúng và sự hay của chính mình, não bộ của chúng ta đóng lại, không học được gì mới, và đương nhiên chẳng thể nào sáng tạo.
Cho nên, tôi luôn nhắc nhở bản thân giữ cho mình là kẻ khởi đầu, lấy kinh nghiệm và hiểu biết làm chất liệu sáng tạo, không bao giờ vin vào hiểu biết và kinh nghiệm quá khứ để nói hoài, làm hoài những thứ so yesterday - cũ mèm như ngày hôm qua. Muốn hội nhập thế kỷ mới thì vậy nhé! Be a beginner, forever! Giữ cho mình tâm thế luôn là kẻ khởi đầu.
Comments