Không biết sao, mấy tuần nay rất nhiều bạn gởi tin nhắn hỏi về lựa chọn đi làm hay đi học, mà đi học thì nên chọn học như thế nào. Nhiều bạn đã hoàn thành xong 4 năm đại học, cả nước trong và nước ngoài, nhưng bối rối không biết có nên học lên tiếp hay thôi. Sẵn nhiều người hỏi quá thì mình trả lời chung trong post này, bằng ý kiến cá nhân và hiểu biết hạn hẹp của mình nha.
1. Học là chuyện cả đời: không có việc gì phải căng mình ra học 5, 7 năm liên tục như vậy hết, trừ phi là bạn học ngành gì đòi hỏi bất khả kháng như ngành y chẳng hạn. Cũng không có việc gì phải stress, phải lo lắng, cạn kiệt, trầm cảm vì chuyện hết tiền học tiếp. Học là chuyện cả đời. Lúc nào thoải mái thì học tiếp. Không thoải mái thì lo đi làm kiếm tiền trang trải cuộc sống đã. Stress quá vì lo cày kiếm tiến đóng học phí thì học cũng không vô. Lý thuyết trong trường lớp chạy không kịp đổi thay ngoài đời. Cho nên, trường học chỉ là 1 kênh. Còn học là đa kênh. Nếu cứ focus - tập trung hết vô chuyện học ở trường thì có khi lạc hậu.
2. Đi làm mới biết cần gì để học: không biết đã có bao nhiêu người học quá trời, xong ra đi làm ngẩn tò te vì cái gì cũng mới, cái gì cũng lạ, luật chơi quá khác, và rất rất nhiều thứ mình học lý thuyết xong không ứng dụng được hay không khôn g biết ứng dụng làm sao. Đời Academic - lý thuyết với đời thực nó quá khác nhau. Đi làm rồi mới biết mình thiếu kiến thức gì, thiếu kỹ năng gì, thiếu thứ gì để bổ sung cho công việc thực tế, để được promote lên những chức vị cao hơn, để quản trị và phát triển phòng ban, đội ngũ mình tốt hơn, vv. Đi làm, nó cho mình cái content - ngữ cảnh thực tế để hiểu mình thiếu gì, cần bổ sung gì, cần đặt vấn đề khi học ra sao để có thể ứng dụng vào thực tế. Đi làm đi, rồi học online song song đó cũng được mà. Đâu cần phải lựa chọn học hay làm giờ này nữa.
3. Học đa kênh: Ở thời thế mà khoa học công nghệ thay đổi nhanh hơn mình thay áo thì chuyện cập nhật thông tin mới nhất, công nghệ mới nhất, phát minh mới nhất, ứng dụng số hay ứng dụng công nghệ mới nhất làm thay đổi mọi thứ mình đã từng biết về job và về ngành nó không có cách nào đến từ trường lớp luôn mọi người. Giáo án nào mà theo kịp tốc độ thay đâu chóng mặt này? Trừ phi là ông thầy bà cô dạy môn đó quá sức cập nhật thì thay giáo án mỗi ngày mỗi tuần theo mức độ cập nhật của người ta. Còn không, thì đầu vào phải đến từ nhiều nguồn khác nhau. Trường lớp là một kênh. Rồi sau đó phải đến từ khoá học online trên các nền tảng MOOC (hầu hết là free), từ việc tham gia các Webinar, workshop, event offline và online về tech, về sáng tạo, về công nghệ, về ngành, vv. Thứ nữa là đọc sách, đọc tin tức mới nhất trên các nguồn đáng tin cậy, follow các công ty, nhân vật đầu ngành thường cập nhật về tương lai…. Đã muốn học, thì phải tìm hết mọi cách để tiếp cận cái mới một cách chủ động. Đừng ngồi chờ người ta chỉ. Và nhất là đừng ngồi chờ trường dạy.
4. Học sao cho xài được: Hình thức học của thế kỷ 21 là phenomenon-based Learning - Học qua giải quyết các vấn đề thực tế, project-based learning - học bằng cách tham gia triển khai dự án thực tế, Hands-on Learning - vừa học vừa làm vì chỉ có làm mới biết cách giải quyết mình đưa ra có xài được hay không. Chớ về lý thuyết ai nói chả hay. Đến khi bắt tay vào làm mới biết lý thuyết nó cách thực tế vài chục năm ánh sáng. Cho nên, học là tốt. Nhưng mà học thứ gì xài được, áp dụng được, mang vào thực tế ứng dụng được liền á. Đừng ngồi đó trầm ngâm học thuộc các mớ lý thuyết mà bản thân cũng không hề biết học xong thì mang ra làm được thứ gì. Ghi chép cho nhiều rồi đem ra làm giấy gói xôi thì chết.
5. Học theo cách của bạn: Này nói thiệt, tui thấy nhiều người học khổ sở quá. Cái não mà nó khổ thì nó không có tiếp nhận thứ gì hết á. Học là phải vui, phải thoải mái, phải theo xì tai của bạn thì học mới vô. Cho nên, bạn rất rất cần phải quan sát và kiểm tra xem bản thân mình học kiểu gì thì tiếp thu tốt hơn, hình ảnh, âm thanh, đọc chữ, hay đụng tay. Rồi mình học giờ nào thì giờ nào thì dễ hơn, sáng sớm, xế chiều hay tối khuya. Rồi mình học một mình hay học có nhóm, có người này người kia để thảo luận thì thích hơn. Hiểu cách mình học hiệu quả nhất thì bạn mới học tốt được. Please please please đừng có ép thân hành xác chi cho khổ, mà học cũng đâu vô.
Túm lại là, xả hết ra chút đi, hít thở sâu chút đi, lắc lư nghe nhạc chút đi, rồi tập trung suy nghĩ lại về 5 chuyện mình vừa bàn nhau ở trên. Chọn cho bản thân một hướng học sao cho khoẻ nhất, tiện nhất, hạnh phúc nhất, cập nhật và thực tế nhất, nha bạn.
Bài viết hay quá cô ơi. Con cũng đang trong khoảng thời gian chuẩn bị ra trường. Băn khoăn ngẩn ngơ đau đầu mãi vì con đường sắp tới. Đọc xong bài của cô con cảm thấy thoải mái hẳn. Đúng là sự học là học cả đời. Và học là thứ đáng để tận hưởng nhất chứ không phải khiến mình mệt mỏi thêm. Con cảm ơn cô vì bài viết rất hay ạ.