Cách đây gần 10 năm, khi tham gia làm cố vấn chương trình quốc tế hoá doanh nghiệp cho chính phủ Malaysia, tôi hay càm ràm sao doanh nghiệp vừa & nhỏ Việt Nam không máu thay đổi, chuyển mình, thoát khỏi tư duy gia đình, tiểu thương để mạnh hơn, lớn hơn, global hơn. Đơn giản, vì tôi thấy các doanh nghiệp SME trong chương trình của Malaysia sao quyết liệt quá, hướng dẫn tới đâu thay đổi sát sườn tới đó. Thấy mà phát ham. Giờ nghĩ lại, thật ra vì hoàn cảnh thị trường của họ lúc đó khác mình. Thị trường mature hơn, cạnh tranh quốc tế khốc liệt hơn, sống còn cận kề hơn. Trong khi đó, trong cái tranh tối tranh sáng cúa Việt Nam, còn nhiều đường để kiếm tiền, càng không chuyên nghiệp càng dễ kiếm tiền, và kiếm nhiều hơn là đằng khác.
Hai năm qua, trong bối cảnh thay đổi phát choáng của toàn cầu hoá, của 4.0, của đại dịch Covid, doanh nghiệp SME Việt Nam bị đẩy vào thế tận. Ai trước giờ trung trung bình bình thì phá sản, ngủ đông. Ai đang cơm nước đủ đầy thì giờ biết mùi lao đao chạy ăn từng bữa. Hầu hết là như thế, trừ những ngành hưởng lợi từ nhu cầu an toàn sức khoẻ, ngành giải quyết các nhu cầu thiết yếu trong giãn cách xã hội, và quan trọng hơn hết là trừ những doanh nghiệp thức thời, chuyển đổi tư duy và chuyển đổi số nhanh hơn mặt bằng thị trường một chút.
Khi thế đã tận, không còn cách xoay sở nào khác trừ thay đổi và chuyển đổi, sự quyết tâm dường như mạnh mẽ hơn, mọi trăn trở dường như thúc đẩy hơn. Cái khó là vượt qua nếp nghĩ, thói quen quá khứ để chấp nhận một tương lai rất khác, cách làm, cách tiếp cận vô cùng khác. Và khác, không có nghĩa là chắc chắn. Ai biết công thức cho một tương lai bất định? Không có! Có chăng là lòng dũng cảm cùng nhau ra ý tưởng, cùng nhau thử nghiệm giải pháp mới, cùng nhau chiến đấu với tinh thần chiến binh, cùng nhau học từ thất bại và celebrate thành công. Chỉ có những đội ngũ đoàn kết, tương hỗ, đồng lòng, cùng sáng tạo và thử nghiệm mới tìm ra hành trình ánh sáng.
Hoặc là như thế, hoặc là không làm gì khác, chỉ tựa vào quá khứ cho đến khi không còn chút liên quan. One way ticket to survival - vé một chiều đi về ga “tồn tại” trong sự hỗn độn cúa thế kỷ này. Ai có vé và ai chưa có vé?