Khi đặt một câu hỏi, mà nghe câu trả lời rất dài dòng, giải thích ngoằn ngoèo, dùng từ đao to búa lớn nhưng chẳng đi vào vấn đề, ta biết người trả lời không hiểu câu hỏi, không biết câu trả lời, hoặc không biết cách tư duy.
Khi hỏi một vấn đề rất đơn giản, straight forward - thẳng thắn nhưng câu trả lời đong đầy lý thuyết cao siêu, bay bổng, sử dụng từ ngữ uyên thâm, bác học, chung chung, ta biết người trả lời đang sợ hãi, giấu dốt, thiếu tự tin.
Tôi hay hỏi, nếu giải thích điều này cho đứa trẻ lên mười, bạn sẽ giải thích ra sao? Và đó cũng là cách hướng dẫn cho các bạn trẻ simplify - đơn giản hoá cách tiếp cận, cách giải thích, trình bày, trả lời câu hỏi. Con người có khuynh hướng làm cho mọi thứ phức tạp, rối rắm, huyền bí khi họ không hiểu, không hiểu đúng hoặc hiểu đủ. Người hiểu vấn đề càng sâu, càng thấu thì giải thích càng đơn giản, dùng từ càng bình dân, thông dụng, dễ hiểu. Simplicity is clarity - đơn giản là thước đo của sự thông suốt.
Trong thời gian làm việc vừa qua tại Việt Nam, tôi nhận thấy nhiều người bị bệnh phức tạp hóa vấn đề. Chuyện không có gì làm cho thật nghiêm trọng. Việc cần làm không biết, toàn phát biểu những thứ nghe hay ho nhưng không giải quyết được vấn đề. Thích nói về những khái niệm so deep nhưng cực kỳ thiếu thực tế. Thích bàn về chiến lược này nọ nhưng chuyện nhỏ xíu, cụ thể trước mắt đụng tới đâu hư tới đó. Trên thực tế, tôi đã phải thẳng thắn thế này với một số bạn trẻ từng gặp, "em làm ơn đập tan cái bao bì so deep tào lao của em đi, trả bản thân về số mo, chấp nhận mình không biết cái quái gì và bắt đầu học lại từ đầu."
Đương nhiên, cách tiếp cận này không work với những người thích về ngoài, ego, mày mặt. Nhưng tôi nghĩ đây là cách tiếp cận đơn giản nhất, hiệu quả và nhanh nhất để các bạn không bị mất quá nhiều thời gian vào công cuộc sản xuất bao bì lung linh cho một sản phẩm thiếu chất lượng, nội dung. Chúng ta còn quá nhiều thứ phải học, quá nhiều việc phải làm để hội nhập thế giới, tương lai, để tìm được chính mình, đơn giản để tìm thấy an vui, hạnh phúc. Nếu cứ phí thời gian phức tạp hoá mọi sự thật vốn giản đơn trong cuộc sống, lời nói rồi sẽ bạc phơ, bao bì rồi sẽ phai tàn, và ngày ra đi rồi vẫn chưa kịp hiểu vì sao ta đã đến....
How will you explain this to a 10-year-old?
Comments