Có lẽ tôi là người khá cổ điển và truyền thống khi nói về quan hệ. Một khi đã đưa một ai đó vào inner circle - vòng tròn quan hệ thân cận của mình rồi thì sẽ luôn rất cẩn thận và nuôi dưỡng quan hệ đó, không bao giờ take ít for granted - xem nhẹ nó. Nếu đã là inner circle, thì việc đầu tiên nghĩ là mình làm gì để tạo ra nhiều giá trị nhất cho những người trong vòng tròn đó. Nghĩ vậy, nên sẽ quan tâm, tìm cách, hành động, hỗ trợ, giúp đỡ mà không bao giờ suy tính mình sẽ được gì. Nếu họ làm gì tạo ra giá trị cho mình thì sẽ rất biết ơn, ghi nhận, và sẽ luôn luôn tìm cách để trả lại cái ơn đó gấp vạn lần. Làm gì có liên quan đến những người này, sẽ luôn suy trước tính sau, mình làm vậy có tốt nhất cho họ không, làm vậy có mảy may ảnh hưởng xấu nào đến họ không, làm vậy có mang đến bất kỳ bất lợi hay phiền phức nào cho họ không. Cuối cùng, là sống tử tế đàng hoàng nhất và ngày càng hơn nữa với những người trong vòng tròn thân cận….
Đặc biệt, tôi không bao giờ “xài” hay lợi dụng người khác, nên càng không bao giờ dám nghĩ, nói chi đến chuyện “xài” quan hệ thân cận của mình. Việc gì tự làm được tôi tự làm hết. Việc gì họ có thể giúp một cách thuận lợi dễ dàng thì mới dám nhờ. Việc gì họ có thể giúp nhưng có khả năng ảnh hưởng rắc rối đến bất kỳ điều gì trong cuộc sống hay sự nghiệp của họ thì tránh né nhất có thể. Nói tóm lại, là luôn trong tâm thế bảo vệ và tạo thêm giá trị cho những quan hệ thân thiết của mình. Có nhiều mối quan hệ cả đời chỉ add thêm giá trị, vui vẻ với điều đó, mong muốn điều tốt đẹp nhất cho họ, và chưa bao giờ công khai quan hệ đó, nói chi là sử dụng nó.
Đương nhiên, đời chưa bao giờ như là mơ. Đôi khi, do tin tưởng sai lầm, do cảm xúc của kẻ làm người nên cũng đưa một vài quan hệ sai vào vòng thân cận. Tuy nhiên, khi ai đó “xài” mình, hoặc vô tâm làm tổn hại đến mình, hoặc hồn nhiên cào lợi ích từ network của mình kiểu đường một chiều, vv, chỉ một thời gian rồi cũng sẽ nhận ra. Nhận ra, nghĩa là sẽ đẩy họ ra khỏi vòng tròn thân cận, đóng mọi cánh cửa từ network của mình lại, đối xử tốt như một người bình thường, nhưng sẽ không bao giờ áp dụng chế độ “thân cận” nữa.
Và tất cả những điều trên, thật ra không phải là chuyện của riêng tôi. Trên hành trình làm việc khắp nơi trên thế giới của mình, tôi ngộ ra một điều, thế giới được vận hành bằng những network thân cận rất giới hạn như thế. Khi mình nằm trong đó, cả một thế giới mới mở ra. Mình không cần phải đi cào cấu xài xạt gì ai. Người trong vòng tròn nhỏ họ đương nhiên tạo ra cơ hội, giá trị, bảo vệ và giúp đỡ nhau vô điều kiện như một nguyên tắc ngầm. Vậy thôi! Cho nên, người hiểu được và gìn giữ nguyên tắc này sẽ thành công bền vững. Có điều, dường như ít người Việt Nam mình hiểu được nguyên tắc này. Khao khát làm giàu, thành công qua đêm, tư duy ngắn hạn, bon chen giành lấy rồi bỏ chạy trong nhiều năm qua đã khiến cho con người ngày càng giả tạo, hời hợt, “xài” nhau là chính, qua đò quên ơn, làm gì củng chỉ ích kỷ nghĩ được tới bản thân còn ai liên quan ra sao kệ họ, miễn là mình được. Còn không được chữ “giao dịch”, nghĩa là có lợi cho đôi bên, nói chi là xây dựng quan hệ thân cận và vững bền. Cứ như thế, cả đời sẽ chỉ đi mót lúa mà xay, không cách nào trồng trọt được cả cánh đồng. Không gieo thì có gì mà gặt?
Có thể, bạn xài được nhiều người, trong một khoảng thời gian nào đó. Rồi sao nữa? Những người có giá trị lợi dụng cao thật ra trong cộng đồng cũng chẳng nhiều. Vài ba cú cắt xén rồi bạn cũng bị đẩy ra khỏi network của họ, và network của những người trong vòng tròn thân cận của họ. Thế là xong! Vào thì khó chứ ra thì dễ lắm. Mà khi đã bị đẩy ra khỏi đó rồi thì cơ may trở lại nó nhỏ như cái đầu kim, 99% là vô vọng. Cho nên, cứ phải học cho thuộc nguyên tắc, giữ gìn và nuôi dưỡng nó đã. Điều tốt đẹp tự khắc nó sẽ đến với những ai biết nuôi trồng, vun vén những quan hệ thân cận của mình. Và khi nó nở hoa, thì mọi thứ bừng sáng, không cần phải mưu mô, cào cấu gì cả. Nên tôi khuyên các bạn trẻ hôm nay nên dừng lại, phản tư về cách bản thân vô tình hay cố ý làm tổn hại những quan hệ quý giá, thân cận trong hành trình vừa qua, để refresh - tái tạo, sắp xếp chính tư duy xây dựng quan hệ của mình, nếu bạn thật sự muốn xây dựng thành công bền vững. Hỏi mình:
Tôi có vô tâm hay cố ý gây tổn hại cho ai trong vòng tròn thân cận của mình không?
Tôi có đang “xài” họ không?
Tôi có nghĩ cho họ, tránh mọi rắc rối phiền phức cho họ khi nhờ vả họ không? Hay tôi chỉ nghĩ làm sao để khoẻ cho mình?
Tôi có chủ động bảo vệ họ, tránh hết sức bất kỳ điều gì liên quan có thể ảnh hưởng đến uy tín, vị thế, cuộc sống, sự nghiệp của họ không?
Tôi có luôn chủ động, tự nguyện tạo ra giá trị gì cho họ không?
Tôi có biết ơn và trả ơn không? Nếu có thì cụ thể là tôi đã làm gì? Còn nghĩ không ra thì chưa hề đâu nha.
Tôi có ích kỷ, tìm cách “xài” network hay giá trị của họ, nhận rất nhiều từ họ nhưng trước giờ chỉ có một chiều?
Tôi có bao giờ “phản bội” họ không, nghĩa là biết nhưng vẫn làm chuyện gây tổn thương cho họ? Dù họ biết hay không biết thì chuyện này là tối kỵ trong quan hệ thân cận rồi.
Nếu “có” khi trả lời bất kỳ câu hỏi nào ở trên, bạn cũng nên xem lại. Đời có vẻ dài và vũ trụ có vẻ là vô tận, nhưng nguyên lý cũ mèm “you reap what you sow - bạn thu hoạch thứ bạn trồng” nó vẫn cứ là nguyên lý nền tảng của thế gian này. Ai cũng có thể đã từng mắc sai lầm, nhưng nếu không biết tự hiệu chỉnh bản thân mình thì cuộc đời mãi mãi sẽ chỉ là những cột mốc vỡ toang, thật bại vì quan hệ.