Khi Tuấn Quỳnh đưa quyển sách của cô tặng cho bạn, kêu Phi đọc đi, mình nhìn bìa, đọc lẩm bẩm gánh gánh… gồng gồng…. Chẳng hiểu sao, mình cảm thấy có một cảm xúc cam chịu khó tả về thân phận của một con người….
Nhưng không. Từng trang sách mở ra một góc nhìn rất khác, không phải sự cam chịu, mà là sự ngạo nghễ khiêm nhường của một cuộc đời với thời cuộc, với những nghiệt ngã của số phận, với một giai đoạn lịch sử chưa bao giờ được kề đủ và công bằng cho thế hệ đi sau. Đọc câu chuyện cuộc đời cô mà như vừa xem xong một bộ phim tài liệu hay và cảm động nhất về chiến tranh Việt Nam. Có chỗ, vừa đọc vừa bật cười thành tiếng. Ngồi ở level 28, xung quanh người ta họp hành nghiêm túc, thấy mình cười hông có duyên. Nhưng đời mà, còn cười được, thấy buồn cười thì cười thôi. Bệnh gì cữ!
Nhưng lại có rất nhiều đoạn, nước mắt lặn thầm chảy, vì không cầm được. Trời ơi, sao một cuộc đời có thể đau đến vậy, có thể một mình đến vậy, có thể kiên cường đến vậy? Chả bù cho thế hệ sống trong nhung lụa, mắc bệnh “không hài lòng”, “không tìm được ý nghĩa cuộc đời”. Ai đang trong trạng thái tôi là ai đây là đâu thì có lẽ nên tìm đọc quyển này. Thần dược trị tận gốc các thể loại tâm trạng cần “vượt sướng.”.
Nhưng tinh thần xuyên suốt của quyển hồi ký, với mình là câu chuyện tôi đi tìm tôi, là sự ngộ ra để học cách biết ơn, cách yêu thương vô giới hạn. Đã là đời, sẽ luôn có người này kẻ nọ, người thánh thiện và kẻ chẳng ra gì. Nhưng “Con ơi, ở với người xấu rất dễ xử, khó nhất là đối xử sao cho đủ đầy với người tốt”. Cuối cùng, ta có nhận ra, có nhớ và mang ơn những người tốt đã đi ngang qua cuộc sống của mình? Cuối cùng, tất cả con người, dù đã từng là ai, giành giật hay cào cấu được gì, một lúc nào đó đều sẽ phải nằm xuống. Những gì còn lại của ta trên đời, rồi cũng chỉ là ký ức rất đẹp hay rất xấu, về lối ăn cách ở lúc sinh thời. Vậy thôi! Có gì khác đâu cơ chứ.
Một quyển hồi ký, một cuộc đời dạy cho tôi về lịch sử dân tộc, về đạo làm người, về sự vĩ đại bình thường, về cái tôi không là gì trong vũ trụ vốn bao la.