Tết nào, ba cũng nhắc, “Mình vào thăm bác nghe con”. Hồi nhỏ, tôi chỉ biết nhà bác có mấy con thỏ hiền hiền, vài con két trổ lông màu sặc sỡ, thích chơi với tụi nó nên hăm hở đi theo. Sau này mới hiểu, câu chuyện đằng sau những lần thăm viếng ấy….
Ba kể, trước 75 cơ, hồi mới mua cái nhà đầu tiên trong đời, ba thiếu một chỉ vàng. Người xưa, có tiền mới đi mua, không chịu vay ngân hàng như bây giờ. Người ta sợ nợ nần ghê lắm, không như ngày nay, cứ vay mượn lung tung mà chẳng chút ái ngại nào. Tới gần ngày chồng tiền nhà, kẹt quá, ba mượn bác. Hai ông già, hồi đó quen biết, chứ thật ra cũng chẳng mấy thân. Vậy, rồi năm tháng trôi qua, những biến cố trong đời làm cho ba lưu lạc xứ người.
15 năm sau, ba về, và người đầu tiên ghé thăm, là bác. Nhắc chuyện cũ, trả lại một chỉ vàng, rồi cứ vậy Tết nào, cũng kể tích một chỉ vàng, và “Mình vào thăm bác nhe con”. Tháng qua, năm lại, những câu chuyện xưa nay, những tiếng cười lơ phơ theo thời gian, những cái bắt tay bạc dần theo từng mùa lá. Tết năm nay, ba lại vào thăm bác.
“Tui dìa thăm anh đây. Anh ở trển khỏe nhe anh.”
Bác đi, dặn dò người ở lại, “Tết thằng Phú vào, nhớ làm tôm kho tàu, canh chua bông so đũa cho nó ăn cơm.” Cơm dọn ngoài sân, dưới dàn mướp bác vung tưới mỗi ngày, hoa vàng rực, tôm kho tàu chan nước mắt.
“Nếu ba đi trước, con nhớ Tết nào cũng vào thăm bác gái, thắp nén nhang cho ổng giùm ba.”
Bác chẳng một lần nói câu nào, nhưng đã dạy tôi cả đời phải sống mở lòng, học cách cho đi, chẳng bao giờ mảy may nghĩ về nhận lại. Còn mỗi lần theo ba vào thăm bác, tôi học cách nâng niu hai chữ “biết ơn”. Ai làm gì đó cho mình, dù rất nhỏ, cũng ghi lòng tạc dạ. Cuộc đời, ta đi qua, còn lại chăng là những giọt mong manh sẽ chạm vào vạt nắng cuối ngày. Ai, và khói nhang nào, sẽ lặng im cùng ta bên tách trà ngày Tết, câu chuyện hai thế giới, “tui dìa thăm anh.”
Thời nay, người ta trôi nhanh quá. Vội vã, như cơn lốc tràn qua, cuốn phăng bao cảm thương nặng nhẹ trong đời. Vơ vét, chẳng bao giờ biết trả. Đạp lên, chẳng một thoáng ngỡ ngàng. Họ đi, vác trên lưng chồng chất những tham si. Lết về phía chân trời, thảy lên đống rác cuối đời, rồi tay trắng ủ rũ về bên ấy. Ngập ngừng tìm, chỉ thoáng nhớ mong manh.
Hồi nhỏ, nhà hàng xóm hay mở um sùm vọng cổ. Đứa lên ba lên năm, thi thoảng dừng lại khi nghe câu gì đó lạ tai. Giờ, chẳng nhớ tuồng nào tích nào, chỉ lâu lâu nhớ câu cao dao này:
Nghĩa nhân mỏng dánh như cánh chuồn chuồn Khi vui nó đậu khi buồn nó bay….
Nhưng cuộc đời, đâu đó cũng còn một cánh chuồn rất khác, chở trên câu “Mình vào thăm bác nghe con”.
