Tôi là người rất pro công nghệ và sử dụng mạng xã hội khá hiệu quả cho mục đích xã hội của mình. Nhưng trong thế kỷ 21, có một thứ trí thông minh mà chúng ta cần có nếu không muốn bị kiểm soát bởi công nghệ, nếu không muốn bị bệnh tâm lý vì công nghệ, đó là trí thông minh số - DQ - Digital Quotient. Hiểu về hệ thống, về công nghệ số, thì phải hiểu cả mặt trái và mặt phải của nó. Không có thứ gì trên đời này mà tốt hết, cũng không có thứ gì là xấu hết. Nhiều quá một thứ gì cũng không tốt mà bài trừ không sử dụng trong khi nó có giá trị sử dụng cũng không nên. Người có DQ là người hiểu rất rõ, sử dụng gì, khi nào, cho mục đích gì một cách rất chủ động. Người có DQ biết thế nào là tools - công cụ cho ta sử dụng, và thứ gì là thứ đang thao túng mọi hành vi, thái độ, quan điểm của ta.
Có một từ khoá nói về công nghệ mà ít ai nhắc đến, persuasive technology - công nghệ thuyết phục. Đây là những công nghệ người ta sử dụng cho các loại app, mạng xã hội với mục đích hết sức rõ ràng là để thay đổi quan điểm, thái độ và hành vi của bạn. Công nghệ này nhìn vào động lực, khả năng, cách kích hoạt hành vi người sử dụng khi thiết kế app với mục tiêu hết sức rõ ràng là bắt bạn phải bấm phải nhấn và phải lướt. Ngòi kích hoạt có thể là nơi mà bạn thấy trên tất cả các app. Khi nó hiện số đỏ, ta thấy khẩn cấp cần xem. Khi nó hiện số noti chồng lên nhau, ta bị thúc đẩy là mình phải mở ngay không thì bỏ qua rất nhiều thông tin. Khi nó kêu ten ten hay hiện ra trên màn hình, ta cảm thấy có nhu cầu kết nối, vì tất cả chúng ta đều là social animal - động vật bầy đàn có nhu cầu tương tác.
Đằng sau thiết kế trải nghiệm người dùng này là đội ngũ hùng hậu những người làm thiết kế, nhà tâm lý học, chuyên gia khoa học hành vi cùng làm việc để đảm bảo là bạn phải chú ý. Cả một nền kinh tế gây chú ý dựa trên công nghệ thuyết phục được xây dựng và lớn mạnh nhờ hút được năng lượng tập trung chú ý của loài người. Ta đổ hết năng lượng chú ý vào tường nhà hàng xóm, vào những “vấn đề” không ai giải quyết được, vào những cuộc tranh cãi không tạo ra ảnh hưởng tích cực gì. Vậy, hỏi sao mà tỷ lệ tăng trưởng bệnh tâm lý không cao? Hỏi sao mà sức khoẻ tinh thần không giảm? Hỏi sao mà ta vẫn cô độc, bơ vơ giữa xa lộ kết nối thức thì?
Cho nên, sử dụng nhưng cần phải hiểu tính hai mặt của công nghệ thuyết phục. Cho nên, các bạn trẻ và phụ huynh nên học & tham khảo bộ công cụ giúp hiểu rõ hơn về tác động tiêu cực của app, mạng xã hội và cách kiểm soát, tránh nghiện ngập một cách vô minh và bất lực. Này là nâng cao DQ cho bản thân và cho cộng đồng. Mọi người tìm hiểu nhé.
Link bài học và bộ công cụ do chính những nhà khoa học máy tính của các tập đoàn công nghệ lớn soạn sau khi hiểu rõ về tác hại của những nền tảng này: https://www.humanetech.com/youth. Chúc các bạn thành công trong việc phát triển trí thông minh số - DQ cho bản thân và mọi người xung quanh.