ĐỪNG Ở TRÊN MÂY KHI CHUYỆN CƠ BẢN NHẤT CÒN LÀM CHƯA XONG

Rất nhiều founder của doanh nghiệp vừa & nhỏ mình gặp tại Việt Nam giấc mơ lớn, thành tích học tập tính bằng tiền tỷ đầu tư ngang dọc vào nhiều khoá học khác nhau. Tuy nhiên, khi đặt câu hỏi hoặc tìm hiểu sâu vào doanh nghiệp thì kết quả thường same same, luôn vắng bóng những nền tảng cơ bản nhất về vận hành và quản trị. 

Cơ bản ở đây là super cơ bản kiểu cấu trúc nhân sự, chương trình đào tạo hội nhập, qui định & qui trình kế toán, xây dựng & quản trị kiến trúc sản phẩm, quản trị hình ảnh thương hiệu, quản trị kho, quản trị dữ liệu khách hàng, vv. Cũng vì vậy, nhắm mắt cũng biết doanh nghiệp SME Việt không cần tái cấu trúc vì có cấu trúc gì đâu mà tái. Step 1 luôn luôn là Back to basics - trở về với những điều cơ bản nhất, xây dựng hệ thống những qui trình nền tảng nhất, và khó cháy tóc là triển khai & monitor - theo dõi việc triển khai những qui trình này. 

Có 3 scenario - tình huống tôi hay gặp mỗi khi chơi con game Back to basics. Thứ nhất là thử thách đến từ chính founder. Có những bạn hoặc là bằng cấp siêu nhơn, hoặc là học nhiều khoá trăm triệu quá nên bị bệnh lơ lửng trên mây, nói chuyện trên trời, chân không chạm đất. Nghĩa là nhà không có móng nhưng toàn múa trên pent house tầng cao nhất. Tình huống này gập ghềnh thuộc hàng cao thủ. Khi đối tượng cái gì cũng biết, thứ gì cũng hiểu nhưng trên thực tế không có cái gì nó work trong tổ chức của họ. Nói chuyện back to basics với những người này cực khó vì họ không đủ khiêm tốn và nhẫn nại để nghe lại những điều cơ bản đến chán ngắt. Nhưng, ba thứ khô cứng khô còng, thiếu lung linh và lãng mạn đó nếu không put into place - đặt để xếp hàng ngay ngắn thì chả có cái quái gì khác nó work. Không đổ móng thì đừng hát những bài hùng ca hoành tráng để làm gì, trước sau cũng sụp. 

Tình huống thứ 2 và thông dụng nhất là đội ngũ theo founder lâu năm, quen vận hành trong môi trường không hệ thống, bung bét vô kỷ luật quen rồi, giờ bị ép vào khuôn khổ thì chống đối, kiếm chuyện, gây khó dễ cho công cuộc cách mạng trở về với những kỷ luật cơ bản nhất. Họ kéo bè lập phái để chơi game chống đối, loại trừ những ai không cùng hệ vận hành, và tìm cách diệt tận gốc những dòng máu mới được đưa vào nhằm cải cách và thay đổi hiện trạng. Tình huống này rất khó xử. Founder mà không vững thì rất dễ bị nao núng trước trùng trùng khó khăn linh tinh leo teo được tạo ra để ngăn chặn mọi sự thay đổi có thể diễn ra. Là người ngoài cuộc và khách quan, tôi luôn thấy chắc 80% founder không đủ tỉnh táo để vượt qua cái ải “u như kỹ” này, và vì thế mà thất bại trong mong muốn nâng cấp và chuyển đổi. 

Cuối cùng, phải kể đến nhân sự cốt lõi & năng lực đội ngũ. Tôi thường gặp 2 trường hợp, một là nhiều người nhưng không đủ người, hai là không có người & kiếm không ra người. Nhiều người nhưng không đủ người là đếm quân số đông như quân Nguyên, nhưng không có nhân sự cứng, cốt lõi để dẫn dắt thay đổi. Thành ra đông nhưng không có người làm vì năng lực tất cả đều có hạn. Nên tôi hay nói không cần một đoàn zombie. Trên thực tế chỉ cần ít quân, nhưng tinh nhuệ & đa năng là đủ. Giờ có quá trời quân AI rồi, cần chi đông người cho rối. Ở chiêu ngược lại thì, nhiều khi chỉ cần vài ba nhân sự cốt lõi thôi nhưng kiếm không ra, đôi khi do founder trước giờ không biết nuôi quân, cầm quân hay giữ chân nhân tài.  Nuôi binh ngàn ngày dụng binh một giờ mà. Mình không nuôi thì lấy đâu ra để xài? Nói về nhân sự thì không thể vô cửa hàng tiện lợi mà sắm được. 

Câu hỏi là, đụng scenario như vậy thì có xử được không? Câu trả lời là, không bao giờ có giải pháp nào là copy paste theo công thức phổ thông cho doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp & doanh chủ đều là một case rất khác. Và giải pháp hiệu quả đều phải bắt đầu từ việc hiểu rõ vấn đề & insight của từng case, dù đó là vấn đề của founder, của đội ngũ hay năng lực. Có điều, founder nên hiểu rằng, tất cả mọi giấc mơ đều bắt đầu từ hiện thực. Tất cả mọi điều vĩ đại đều dựa trên những cố gắng đời thường. Không có thành công nào chỉ dựa trên những vọng tưởng trên mây. Hãy trở về thực tại để hiểu rằng mọi thứ phải bắt đầu từ những điều cơ bản nhất….

Back to basics!